Τις προηγούμενες βδομάδες μελετούσα το σύστημα πιστοποίησης κτιρίων LEED, επιτυγχάνοντας στις εξετάσεις για τον τίτλο του LEED AP BD+C, που αποδεικνύει τη γνώση του συστήματος στους τομείς των νέων κατασκευών, των εκτεταμμένων ανακαινίσεων και των σχολείων. Με αφορμή λοιπόν αυτή την ενασχόληση θα γράψω δυο λόγια για το σύστημα LEED και τις εξετάσεις του.
Ξεκινώντας να σημειώσω, για επίδοξους μηχανικούς και αρχιτέκτονες που μπορεί να ενδιαφέρονται, πως η όλη διαδικασία των εξετάσεων είναι αρκετά απαιτητική σε κόπο και χρήμα, ενώ τουλάχιστον για την ώρα είναι αμφίβολη η αξιοποίηση του στην ελληνική αγορά (νομίζω έχει πιστοποιηθεί ένα κτίριο και κάποια ακόμα βρίσκονται στη διαδικασία). Από την άλλη μελετώντας κανείς την ύλη των εξετάσεων και παρακολουθώντας webinars και άρθρα σχετικά με την οικολογική δόμηση (κάτι που είναι υποχρεωτικό για να διατηρήσει τον τίτλο του LEED AP και την κατώτερη βαθμίδα του LEED GA (green associate)) αποκτάει πολλές γνώσεις πάνω στο αντικείμενο, τις οποίες ακόμα και αν δεν τις αξιοποιήσει στην πιστοποίηση ενός κτιρίου σαν LEED certified, σίγουρα θα τον βοηθήσουν ευρύτερα. Για όποιον μπερδεύτηκε με όρους και αρκτικόλεξα, είναι απόλυτα λογικό και μένα μου πήρε πολύ καιρό να βγάλω άκρη, αλλά σκοπός της ανάρτησης δεν είναι να βάλω τάξη σε αυτό το χάος, αλλά να περιγράψω σε αδρές γραμμές τη φιλοσοφία του συστήματος αυτού.
Στόχος αυτού του συστήματος λοιπόν, είναι να μπορέσει να ποσοτικοποιήσει και να αντικειμενικοποιήσει το πόσο “πράσινο” είναι κάποιο κτίριο. Eίναι εθελοντικό και απευθύνεται στην αγορά ακινήτων, προσπαθώντας να αυξήσει την εμπορική αξία των κτιρίων που πιστοποιούνται, αυξάνοντας το πρεστίζ τους και αποδεικνύοντας στο χρήστη πως θα απολαμβάνει μικρότερα κόστη λειτουργίας και καλύτερο εσωτερικό περιβάλλον.
Υπάρχουν τέσσερεις διαβαθμίσεις LEED certified, silver, gold και platinum, ανάλογα με τα credits που κερδίζει κάθε κτίριο. Ανάλογα με τη χρήση του κτιρίου υπάρχουν οι κατηγορίες: Leed for new constructions, Leed for Schools, Leed for existing buildings: operations and maintenance κοκ. Τα credits χωρίζονται σε 5 τμήματα: το πρώτο ονομάζεται sustainable sites και αφορά στην επιλογή οικοπέδου, στην ποσότητα και το είδος της αδόμητης επιφάνειας, στα όμβρια νερά και τη φωτορύπανση. Το δεύτερο αφορά στη χρήση του νερού, το τρίτο στην ενεργειακή του συμπεριφορά, το τέταρτο στα υλικά που χρησιμοποιούνται και το πέμπτο στην ποιότητα του εσωτερικού αέρα. Βλέπουμε ότι εξετάζει δηλαδή το κτίριο πιο ολιστικά και όχι μονοσήμαντα με κριτήριο το πόσο ενέργεια καταναλώνει, όπως ο ΚΕΝΑΚ ή το πολυδιαφημισμένο passivhaus. αλλά εξετάζοντας και πόση κατανάλωση ενέργειας προκαλεί έμμεσα, ωθώντας τους χρήστες να ταξιδέψουν μακρινές αποστάσεις με το ΙΧ τους, ή χρησιμοποιώντας μη ανακυκλώσιμα υλικά ή ξύλα που προέρχονται απο τροπικά δάση. Επίσης πολύ σημαντικό είναι ότι δίνει πολύ υψηλή βαθμολογία σε κτίρια που κτίζονται εντός του αστικού ιστού και δεν ασκούν πίεση σε αδόμητες εκτάσεις, ενώ εξετάζει λεπτομερώς και την κατανάλωση σε νερό (αν και με μικρότερη βαρύτητα απ’ ότι στο παρελθόν). Tέλος πολύ σημαντικό είναι ότι δίνει βαρύτητα και κίνητρο ώστε να χρησιμοποιούνται υλικά επαναχρησιμοποιημένα, με ανακυκλωμένο υλικό, φυτικής ή ζωικής φύσης (π.χ. φελλός, μαλλί) και βαφές και βερνίκια με λίγοα VOC, επιτυγχάνοντας βελτιωμένη εσωτερική ποιότητα αέρα για τους χρήστες του κτιρίου.
Έχει ασκηθεί έντονη κριτική κατά καιρούς στο LEED, εν μέρει όχι άδικα. Η διαδικασία γίνεται με βάση σχέδια και έντυπα και κρίνεται αποκεντρωμένα, χωρίς να γίνεται αυτοψία στο χώρο (με εξαίρεση το LEED Homes, το οποίο ακολουθεί τελείως διαφορετική μεθοδολογία την οποία αγνοώ και δεν εφαρμόζεται εκτός Β. Αμερικής). Κάποια από τα credits θα μπορούσαν να εφαρμοστούν για τα μάτια του κόσμου και είτε να μείνουν κενό γράμμα, είτε να αποσυρθούν μετά από κάποιο καιρό, π.χ. η θέση στάθμευσης ποδηλάτων ή τα κίνητρα για στάθμευση οχημάτων με εναλλακτικά καύσιμα. Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι προσθέτουν μία πολύ γραφειοκρατική διαδικασία με το ανάλογο κόστος, ενώ μέρος των credits δεν είναι εύκολο να επιτευχθούν σε αναπτυσσόμενες χώρες, που δεν έχουν το επίπεδο πιστοποίησης και αυτοματοποίησης των προιόντων όπως της ΗΠΑ. Τα παραπάνω ισχύουν, ωστόσο η γνώμη μου είναι ότι τα συγκεκριμένα credits δίνουν πολύ λίγους βαθμούς συγκριτικά και ένα κτίριο σωστά σχεδιασμένο και όχι κτισμένο μακριά από τον αστικό ιστό, μπορεί να πετύχει εύκολα αρκετούς πόντους. Η βασικότερη κριτική μου είναι ότι αν και υπάρχει η έννοια του regional priority, κάποια credits δηλαδή που δίνουν έξτρα πόντους, ανάλογα με την γεωγραφική περιοχή που είναι κτισμένο το project, η βαθμολογία είναι αρκετά άκαμπτη και θα έπρεπε να αντιμετωπίζει τα κτίρια με διαφορετικό μάτι, ανάλογα με το πού είναι κτισμένα. Για παράδειγμα το credit με τίτλο water use reduction, θα είχε κομβική σημασία για ένα ξενοδοχείο στις Κυκλάδες, πολύ περισσότερη και από την ενεργειακή του συμπεριφορά, αφού το χειμώνα δεν χρησιμοποιείται και το καλοκαίρι το μελτέμι κάνει τη χρήση του κλιματιστικού προαιρετική. Ωστόσο αντιμετωπίζεται πάνω κάτω με την ίδια βαρύτητα με ένα κτίριο γραφείων στο Λονδίνο, όπου τέλως πάντων το νερό δεν είναι και σε έλλειψη και το κλίμα και η χρήση υπολογιστών και φωτισμού κάνει απαραίτητη τη θέρμανση το χειμώνα και την ψύξη το καλοκαίρι. Παρ’ όλα αυτά ο τρόπος που αντιμετωπίζει το LEED το κτίριο από την κατασκευή του μέχρι το τέλος ζωής του, αλλά και το ότι μελετά όχι μόνο το κτίριο αλλά και τα σκουπίδια και τις μετακινήσεις που παράγει, είναι αρκετά πλήρης και ισορροπημένος.
Βέβαια θα μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει, ότι όσα κτίρια LEED και να πιστοποιηθούν, θα παραμένουν μειοψηφία, οπότε η συμβολή τους στη μείωση των εκπομπών CO2 θα είναι μικρή. Σίγουρα αυτό είναι αλήθεια και από μόνη της η πιστοποίηση κάποιων κτιρίων δεν μπορεί να κάνει και πολλά, αν δεν συνοδευτεί με αυστηροποίηση των κανονισμών (όπως ο δικός μας ΚΕΝΑΚ), με παράλληλη παροχή οικονομικών κινήτρων στα κτίρια που απευθύνονται σε χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, ώστε να μπορούν να πετύχουν τα αυξημένες απαιτήσεις. Ωστόσο συστήματα πιστοποίησης σαν το LEED βοηθούν ώστε να βρούνε πρακτική εφαρμογή πρωτοποριακές τεχνικές και προιόντα, να δοκιμαστούν στην πράξη και να μειωθεί το κόστος τους. Ταυτόχρονα η αξιολόγηση της πραγματικής συμπεριφοράς κτιρίων που έχουν πιστοποιηθεί, δίνει τη δυνατότητα να κριθούν τα συστήματα αυτά, ώστε να μπορούν βελτιωθούν και τμήματα τους να ενσωματωθούν στην υποχρωτική τεχνική νομοθεσία.
Για περισσότερες πληροφορίες στο site του usgbc
